علل اصلی چاقی را بشناسیم

در این نوشته دکتر شهاب شهابی در مورد علل اصلی چاقی مواردی مثل تغذیه، اعصاب، ژنتیک، داروها و استرس همچنین راهکار ها و دلایل متعدد چاقی توضیحاتی داده اند.

علل اصلی چاقی را بشناسیم

چاقی مفرط یک بیماری است که با تجمع بیش از حد سلول های چربی در بدن همراه است. چاقی یکی از بزرگترین معضلات سلامت در دنیا است و افراد چاق بیشتر در خطر ابتلا به بیماری هایی نظیر دیابت نوع ۲ ،فشار خون،چربی خون و بیماری های قلبی-عروقی هستند.

چاقی همیشه به علت پرخوری نیست بلکه دلایل چاقی می توانند متفاوت باشند.در طول چند دهه گذشته، تحقیقات بسیاری روی کشف دلایل چاقی و چگونگی پیشگیری و درمان انجام شده است. در این مقاله با عللی اصلی چاقی و نحوه پیشگیری از آن ها آشنا شوید.

از علل چاقی غذا و نوشیدنی‌های پر از کربوهیدرات

کربوهیدرات ها به روش های مختلفی موجب افزایش وزن میشوند. کربوهیدرات در بدن پس از فرایند های هضم به گلوکوز تبدیل میشود. بدنبال افزایش سطح گلوکز خون ،غده لوزالمعده(پانکراس) هورمون انسولین ترشح میکند. این هورمون نیز باعث تکثیر و رشد سلولهای چربی میشود و می‌تواند باعث افزایش وزن و چاقی شود.

کربوهیدرات های ساده ( مانند شکر، فروکتوز،شیرینی و دسرها، نوشیدنی‌ و غیره) در مقایسه با کربوهیدرات های پیچیده (پاستا، برنج ، حبوبات و غیره) بیشتر موجب چاقی میشوند زیرا به سرعت وارد جریان خون شده و جذب میشوند.

از دلایل چاقی کم‌تحرکی

یکی از دلایل چاقی کم تحرکی میباشد .عدم تحرک و نداشتن فعالیت های منظم مانند ورزش، عامل مهم دیگری است که باعث چاقی می‌شوند. کسانی که کم تحرک هستند و غالبا به جای فعالیت می‌نشینند، کالری کمی می‌سوزانند. و به مرور زمان کالری های زیادی به شکل چربی ذخیره کرده و چاق میشوند.

فعالیت فیزیکی منظم، توده عضلانی را افزایش می‌دهد در حالی که حجم و جرم چربی بدن را کاهش می‌دهد. در مقابل، فعالیت فیزیکی ناکافی به طور معمول با کاهش توده عضلانی و افزایش بافت چربی همراه است.در مطالعه ای مشخص شده است آن دسته‌ای که زمان بیشتری را صرف تماشای تلویزیون می‌کردند، دو برابر بیش از گروه دیگر در معرض خطر چاقی شکم مفرط قرار داشتند.

علل چاقی - دلایل چاقی - روش درمانی چاقی

ژنتیک از دلایل چاقی

ژن‌ها نقش مهمی در چاقی شکمی دارند دارند. ژن‌ها در تنظیم هورمون کورتیزول و گیرنده‌های هورمون سیری (لپتین) نقش دارند. اگر شخصی دارای والدینی با اضافه وزن شدید است شانس بیشتری برای ابتلا به چاقی مفرط دارد.

ژن‌های شما ممکن است بر میزان ذخیره چربی در بدن و جایی که آن چربی توزیع میشود تاثیر بگذارند. یکی از عوامل ژنتیکی چاقی ناشی از جهش‌های ژن مربوط به لپتین است. لپتین هم در سلول‌های چربی و هم در جفت تولید می‌شود.

زمانی که ذخیره چربی بالا است و شخص سیر شده است، این ژن با فرستادن سیگنال به مغز باعث میشود که شخص کمتر غذا بخورد.اگر بدن نتواند لپتین را به کافی تولید کند و یا گیرنده آن در نتیجه جهش نسبت به هورمون تحریک نشود تنظیمات طبیعی و سیری نسبت به مواد غذایی از بین رفته و چاقی رخ می‌دهد.

داروها میتواندد از علل چاقی باشند

دارو هایی نظیر داروهای ضدالتهابی استروییدی (داروهای کورتونی) مانند پردنیزولون میتوانند باعث تجمع چربی در در شکم و پشت گردن میشوند. قرص‌های ضدبارداری ترکیبی (استروژن و پروژسترون) بصورت موقت میتوانند باعث چاقی شوند.

همچنین از عارضه جانبی برخی از داروهای ضدافسردگی، افزایش وزن است.در این موارد با پزشک معالجتان در مورد امکان تجویز داروی جایگزین مشورت نمایید .

دلایل چاقی ،بیماری های غدد

اگردچار کم کاری تیرویید باشید و هورمون تیرویید به اندازه کافی نباشد ، سوخت و ساز در بدن شما کم میشود و باعث افزایش وزن شما میشود که با درمان دارو این افزایش وزن تا حدود یبر طرف میشود.

همچنین در بیماری کوشینگ با تولید بیش از حد هورمون کورتیزول به‌وسیله غده فوق‌کلیه ویا تومور هیپوفیز باعث تجمع چربی در صورت،پشت گردن و شکم میشود. همچنین در خانم ها با کیست های متعدد تخمدان (تخمدان پلی کیستیک) با از بین رفتن تعادل هورمونی و مقاومت به انسولین باعث افزایش وزن می‌شود و چربی اضافی در شکم آنها تجمع پیدا می‌کند.

استرس مزمن از دلایل چاقی

برخی افراد بدنبال شرایط استرس زا مانند مرگ،مسائل اجتماعی و افسردگی دچار افزایش وزن میشوند. در این شرایط هورمون کوتیزول ترشح میشود که باعث افزایش اشتها میشود و بدنبال آن فرد دچار پرخوری عصبی و چاقی میشود.

عادات غلط تغذیه ای

مصرف غذاهای فست فود،غذاهای ناسالم و فراوری شده و مصرف کربوهیدرات های ساده و نوشابه باعث افزایش میزان انسولین در بدن و مقاومت به این هورمون میشود. در نتیجه باعث تجمع چربی و چاقی میشوند

عادت های غلط تغذیه - علل چاقی

پرخوری عصبی (بولیمیا) یکی از مهم ترین علل چاقی

پر خوری عصبی(bulimia nervosa)،نوعی اختلال تغذیه ای پیچیده میباشد که در آن فرد بصورت غیر قابل کنترل شروع به غذا خوردن میکند و سپس با روش های مختلف سعی در دفع مواد غذایی میکند!

افراد مبتلا به بولیمیا بعد از پر خوری از طریق داروهای ملین،قرص های لاغری،استفراغ عمدی و حتی تنقیه سعی در جبران و دفع غذای خورده شده میکنند.علت بولیمیا هنوز بطور کامل شناخته نشده است و ترکیبی از عوامل ژنتیکی،روانشناختی،محیطی و اجتماعی در آن نقش دارند.

تاثیر اعصاب بر چاقی

استرس و اضطراب در میان این افراد دیده میشود و معمولا نسبت به وزن و تناسب اندام خود وسواس بیش از حدی دارند.این افراد معمولا از کمبود اعتماد به نفس،تصویر ذهنی منفی ازظاهر خود و آسیب های روحی رنج میبرند.برخی مبتلایان به این بیماری ممکن است دست به رژیم های سخت و ورزش بیش از حد بزنند که به دنبال آن ممکن است به بی اشتهایی عصبی(آنورکسیا نروزا)نیز مبتلا شوند.

عصبانیت و پر خوری

خوردن مقادیر زیاد و غیر معمول غذا در یک وعده،نخوردن طولانی بعد از پر خوری،اجتناب به غذا خوردن در حضور دیگران،دندان و لثه آسیب دیده،رفتن به دستشویی بعد از وعده غذایی،خود آزاری و آثار زخم در بدن میتواند از نشانه های تشخیص افراد مبتلا به این بیماری باشد.

همانگونه که ذکر شد اکثر افراد مبتلا به بولیمیا بدلیل رفتار های جبرانی بعد از خوردن زیاد وزن نرمال و یا افزایش وزن کمی دارند و بر خلاف افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی دچار کاهش وزن شدید نمیشوند اما بولیمیا میتواند عوارضی نظیر پوسیدگی دندان،خشکی پوست،اختلالات کلیوی،مشکلات بارداری برای مادر و جنین نظیر سقط جنین،مرده زایی،یائسگی زودرس و قاعدگی نامنظم،پارگی مری بدلیل اغ زدن مکرر، کم خونی و کاهش فشار خون و … بوجود آورد.

با مصرف وعده‌های غذایی منظم و دلپذیر در جمع خانواده و پرهیز از صحبت کردن در مورد وزن در خانه و به جای آن، ودر در پیش گرفتن یک سبک زندگی سالم میتوان تا حدی از اختلالات تغذیه ای فرزندان پیشگیری کرد.

درمان

بدلیل ریشه مسائل روحی و روانشناختی نقش مشاور و روانپزشک در درمان بولیمیا پر رنگ است.روان درمانی باید شامل فرد و خانواده و نزدیکان فرد باشد.درمان شامل آموزش تغذیه سالم و قطع چرخه پرخوری و ناشتایی و دفع مواد غذایی است.و حل مشکلات روحی و تنش ها و دور کردن افکار منفی نسبت به ظاهر بدن و و باورهای غلط افزایش وزن میباشد. .در برخی موارد نیاز به مصرف داروهای ضد افسردگی نظیر فلوکستین تحت نظر روانپزشک نیز میباشد.

کلینیک چاقی دکتر شهاب شهابی

لینک های مشابه

چاقی چیست

عوارض چاقی