دیابت

انواع دیابت و علل آن ها

• دیابت نوع یک: بررسی داشنمدان نشان داده که دیابت نوع یک، یک بیماری خود ایمنی است. در این حالت، سلول های سیستم ایمنی بدن به طور اشتباه به سلول های بتای پانکراس حمله می کنند. پس رژیم غذایی و سبک زندگی نقش چندان زیادی در به وجود آمدن دیابت نوع یک ایفا نمی کند. در نتیجه، بدن انسولین بسیار کمی تولید کرده و یا حتی توانایی تولید مقدار بسیار کم انسولین را نیز ندارد. حدود 10 درصد از افراد دیابتی به این نوع از بیماری مبتلا هستند.
• دیابت نوع دو: دیابت نوع دو شایع تر از نوع یک بوده و بیشتر در بزرگسالان دیده می شود. در این حالت سلول های پانکراس به خوبی انسولین تولید می کنند اما سلول های بدن توانایی استفاده از آن ها را ندارند. به عبارت دیگر، مقاومت به انسولین در بدن ایجاد شده است. تحقیقات نشان داده که دیابت نوع دو ارتباط ویژه ای با سبک زندگی و چاقی دارد.
• دیابت بارداری (GDM): دیابت بارداری حالتی است که در آن میزان قند خون در دوران بارداری افزایش پیدا می کند. این حالت هم برای مادر و هم جنین آسیب زا خواهد بود به همین دلیل حتما بادی تحت نظارت پزشک باشد. Insulin-blocking که توسط جفت تولید شده سبب ایجاد چنین حالتی می شود.

دیابت چه علائمی دارد؟

علائم و نشانه های دیابت نوع یک، دو و بارداری در برخی از موارد با یکدیگر متفاوت هستند. علاوه بر نوع دیابت، جنسیت و میزان قند خون نیز در بروز این علائم موثر هستند. به طور مثال، علائم دیابت نوع یک به طرز ناگهانی آغاز می شود به همین دلیل تشخیص آن راحت تر خواهد بود. اما بیماران مبتلا به دیابت نوع دو ممکن است تا مدت ها هیچ علائمی نداشته باشند. از مهم ترین نشانه های بیماری دیابت می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کاهش وزن بدون دلیل حتی در صورت پرخوری
• تکرر ادرار به ویژه در شب
• عفونت های مکرر پوست، مجاری ادراری یا واژن
• خستگی و تشنگی شدید، احساس گشنگی حتی پس از خوردن غذا
• تاری دید، کاهش سرعت بهبودی زخم ها
• بی حسی یا سوزن سوزن شدن در دست یا پا

جالب است بدانید که زنان مبتلا به دیابت بارداری، متوجه علامت یا نشانه خاصی نمی شوند. تنها راه تشخیص دیابت بارداری، آزمایش قند خون است. بهترین زمان انجام این آزمایش در هفته های 24 تا 28 بارداری می باشد. نشانه هایی همچون تشنگی بیش از حد، خستگی و خشکی دهان ممکن است در برخی از بانوان باردار مشاهده شود.

رابط بین غش، تشنج و کما با افراد مبتلا به دیابت

مغز از این نظر با سایر بافت های بدن متفاوت است که انسولین بر برداشت گلوکز یا مصرف آن در مغز اثر ندارد. اکثر سلول های مغزی نسبت به گلوکز نفوذ پذیری دارند و گلوکز را بدون دخالت انسولین مصرف می کنند. تفاوت دیگر سلول های مغزی با سایر سلول های بدن این است که در شرایط طبیعی، تنها از گلوکز برای تامین انرژی استفاده می کنند و استفاده از سایر منابع انرژی مانند چربی ها برای آن ها دشوار است. لذا حفظ همیشگی سطح گلوکز خون بالاتر از حد طبیعی، حیاتی محسوب می شود که یکیاز وظایف مهم سیستم کنترل گلوکز خون است. اگز سطح گلوکز خون به شدت کاهش پیدا کند و به 50-20 mg/dl برسد، شوک هیپوگلیسمیک روی می دهد. مشخصه این شوک، تحریک پذیری عصبی پیش رونده است که به غش، تشنج و کما می انجامد.

روش های تشخیصی دیابت

دیابت با استفاده از روش های تعیین میزان قند خون تشخیص داده می شود. آزمایش های مختلفی در این رابطه وجود دارد که به سادگی، دیابت را نشان می دهند. آزماش قند خون معمولا به دو شیوه  Fasting و Random انجام می شود. در Fasting بیمار باید ناشتا باشد. اما شیوه Random در هر زمان بدون نیاز به ناشتایی انجام خواهد شد. آزمایش HbA1C یا هموگلوبین گلیکوزیزه می تواند میزان قند خون دو یا سه ماه گذشته سطح خون شما را اندازه بگیرد. این آزمایش میزان گلوکز متصل به هموگلوبین را نشان می دهد. ناشتایی برای HbA1C نیاز نیست. در آزمایش تحمل گلوکز خوراکی ابتدا قند ناشتا اندازه گرفته می شود. سپس باید یک نوشیدنی شیرین بنوشد. سپس قیند خون شما در سه مرحله با فاصله یک ساعت سنجیده خواهد شد.

دیابت چگونه درمان می شود؟

شیوه های درمانی بر اساس میزان قند خون، شرایط فیزیکی بدن و نوع دیابت متفاوت است. بیماران مبتلا به دیابت نوع یک ناچار به استفاده از انسولین هستند چون بدن قادر به تولید انسولین نیست. همچنین استفاده از پمپ های انسولین در دوزهای ثابت و کوچک نیز کار را ساده تر خواهد کرد. افراد مبتلا به دیابت نوع دو با تغییر سبک زندگی، ورزش و مصرف غذاهای سالم می توانند بیماری خود را به راحتی کنترل کنند. البته ممکن است به انسولین هم نیار داشته باشید. دیابت بارداری نیز با استفاده از انسولین، متفورمین داشتن سبک زندگی ساده مهار خواهد شد. از دیگر روش های درمانی برای افراد مبتلا به دیابت نوع دو، می توان به جراحی چاقی اشاره کرد. جراحی چاقی که به جراحی متابولیک نیز معروف است، سبب کاهش وزن افراد می شود. این شیوه برای افراد دارای BMI بالای 35 بسیار مثمر ثمر خواهد بود. در نتیجه کاهش وزن، سطح قند خون به میزان طبیعی خود باز میگردد. برخی از افراد مبتلا به دیابت ممکن است بعد از جراحی چاقی به داروی دیابت خود نیازی نداشته باشند. تحقیقات اخیر نشان می دهد که جراحی کاهش وزن ممکن است به بهبود کنترل قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع 1 نیز کمک کند.